اهداف استراتژیک آمریکا از تشکیل ناوگان پهبادی در منطقه

دولت ایالات متحده که به شدت از افزایش قدرت نظامی و نفوذ منطقه‌ای ایران حساس خطر می‌کند، سعی دارد توان خود را در برابر این رقیب تقویت کند و به همین خاطر سناریویی جدید در منطقه را طرح‌ریزی کرده است تا بتواند ضعف‌های خود را بپوشاند. 

چارلز برادفور کوپر، فرمانده ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا در سخنانی از طرح جدید آمریکا رونمایی کرد و گفت، هدف ما این است که با استقرار ۱۰۰ هواپیمای بدون سرنشین موسوم به USB، پیشرفته‌ترین ناوگان هواپیماهای بدون سرنشین در جهان را در خاورمیانه توسعه و رشد دهیم. این اقدام با هدف رصد هرگونه فعالیت بی‌ثبات کننده در منطقه به ویژه در مناطق و آبراهه‌های حیاتی و واکنش سریع برای مقابله با این فعالیت‌ها به منظور تامین امنیت دریایی منطقه انجام می‌شود.

به گفته این مقام واشنگتن، استقرار این ناوگان، قدرت نظارتی نیروی دریایی آمریکا را افزایش می‌دهد تا بتواند مناطق حساس نفت و جریان کشتیرانی را بهتر رصد کند. کوپر ابراز امیدواری کرد که این پهپادها تا تابستان ۲۰۲۳ عملیاتی شوند. وی با این ادعا که با استفاده از سیستم‌های پهپادی می‌توان موارد بیشتری را مشاهده کرد به ناتوانی نیروی دریایی آمریکا در پوشش ضعف‌های خود اشاره کرد و گفت که این تنها راه برای پوشاندن ضعف‌هایی است که آنها دارند. عملیات ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا وسعتی معادل ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار مایل مربع را در برمی‌گیرد و شامل تنگه هرمز، کانال سوئز و تنگه باب‌المندب در یمن است. 

وظیفه اصلی این ناوگان تامین امنیت عرضه نفت از خلیج فارس به بازارهای جهانی، نظارت نزدیک بر ایران و نظارت بر عملیات در خلیج فارس، خلیج عمان، دریای سرخ و بخش‌هایی از اقیانوس هند اعلام شده است و ادعا دارد که به طور مستقیم در عملیات نظامی در عراق و افغانستان و در مبارزه با تروریسم و ​​دزدی دریایی در آب‌های بین المللی شرکت می‌کند.

ناکارآمدی قدرت نظامی کلاسیک آمریکا در برابر محور مقاومت

طرح ناوگان پهپادی آمریکا در شرایط اکنونی از ابعاد زیادی قابل بررسی است. باتوجه به اینکه همه تحرکات آمریکا در منطقه با هدف مقابله با قدرت ایران انجام می‌شود بنابراین پروژه جدید پهپادی هم ایران را نشانه گرفته است.

هر چند آمریکا از چند دهه پیش بیشترین تجهیزات نظامی را در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس مستقر کرده است و در بسیاری از کشورهای عربی و حتی ترکیه پایگاه‌های بزرگی احداث کرده و در بحرین بزرگترین ناوگان دریایی را مستقر کرده است، اما با وجود این سطح از حضور نظامی در منطقه همچنان برای مقابله با تهدیدات پهپادی دچار مشکل است. زیرا تجهیزات آمریکا در منطقه برای جنگهای کلاسیک و لشگرشی به سایر مناطق کارایی دارد و در عرصه جنگ‌های نامتقارن از کارآمدی لازم برخوردار نیست و به همین منظور مقامات واشنگتن سعی دارند تا توان نظامی خود در این عرصه را که به نوعی دستاورد جدیدی از قدرت نظامی در جهان به شمار می‌رود، افزایش دهند.  

جنگنده‌های آمریکایی در منطقه هرچقدر هم پیشرفته‌تر باشند با این حال در مقابل پهپادهای تهاجمی ناکارآمد هستند و این مسئله تنها با ارجای ناوگان پهپادی مسیر خواهد بود. آمریکا هم به خوبی به این درک رسیده که با استقرار ناوهواپیمابر در خلیج فارس و ناوهای جنگی، نمی‌تواند قدرت پهپادی ایران را به چالش بکشد و لذا با کمک اعراب و رژیم صهیونیستی می‌خواهد پروژه پهپادی را اجرا کرده تا شاید بتواند با این اقدام ایران را مهار کند. همچنین، آمریکا با این طرح جدید قصد دارد تا در کنار قدرت زمینی، اشراف دقیقی در عرصه هوایی در منطقه نیز ایجاد کند و کارایی و قدرت عمل نیروهای خود را در مقابله با تهدیدات احتمالی علیه خود و متحدانش بالا ببرد.  

واقعیت آن است که در سالهای اخیر با وجود حضور ناوگان هوایی و استقرار سامانه‌های موشکی پاتریوت آمریکا در عربستان سعودی و امارات، این تجهیزات در عمل نتوانستند جلوی حملات موشکی جنبش انصارالله یمن را بگیرند.

اینکه قرار است سیستم پهپادی امنیت هوایی خلیج فارس تا کانال سوئز را پوشش دهد، درحالی است که اهمیت این منطقه در سالهای اخیر به شدت افزیش یافته و صهیونیستها، سعودیها و امارات سعی کردند تا کنترل دریای سرخ و به ویژه تنگه باب‌المندب را به دست بگیرند تا امنیت تجارت خود در این پهنه دریایی را تقویت کنند و لذا واشنگتن می‌خواهد با این اقدام، از طریق هوایی امنیت آنها را پوشش دهد تا خللی در انتقال محموله‌های نفتی در دریای شرخ و تنگه هرمز رخ ندهد.

اعتمادسازی بین واشنگتن و اعراب

موضوع دیگری که در پروژه جدید آمریکا در منطقه می‌توان به آن اشاره کرد این است که در سالهای اخیر به دلیل تحولات جهانی و سیاستهای اعمال شده از سوی دولتمردان کاخ سفید در قبال منطقه، روابط کشورهای عربی با واشنگتن مثل گذشته مستحکم نیست.

پس از آنکه آمریکا بخشی از نیروهای خود را از عراق، سوریه و اخیرا از افغانستان خارج کرد، شیخ نشینهای عربی نسبت به راهبرد آمریکا در حمایت از امنیت آنها دچار تردید شده‌اند و از این واهمه دارند که در صورت بروز درگیری احتمالی، آیا واشنگتن حاضر خواهد شد از آنها دفاع کند یا نه. این تردیدها پس از شروع جنگ اوکراین، بسیار گسترده‌تر شده است و به همین منظور کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس دیگر مثل گذشته نسبت به تضمینهای امنیتی آمریکا اعتماد ندارند و به همین منظور است که سعودیها و اماراتی‌ها اخیرا سعی کرده‌اند روابط خود با چین و روسیه را نیز تقویت کنند تا در آینده از قدرت این کشورها نیز برای تامین امنیت داخلی خود استفاده کنند. 

با این وجود، طرح جدید آمریکا برای استقرار ناوگان پهپادی، در راستای اعتمادسازی بین دو طرف انجام می‌شود تا به متحدانش این تضمین را بدهد که با همه توان از امنیت آنها دفاع خواهد کرد.

ائتلاف سازی منطقه‌ای از جیب اعراب

طرح آمریکا برای مشارکت دادن کشورهای عربی منطقه در پروژه مشترک نظامی درواقع نوعی ائتلاف‌سازی منطقه ای را دنبال می‌کند که به واشنگتن برای کاهش بار تعهدات امنیتی خود در منطقه و موازنه‌سازی منطقه ای در برابر ایران کمک خواهد کرد. 

همچنین آمریکا که این طرح را در راستای تامین منافع خود در خاورمیانه راه اندازی کرده است، سعی دارد هزینه‌های امنیتی خود را روی دوش اعراب بیندازد و با کمک این کشورها منافع خود را به پیش ببرد. مقامات واشنگتن با این ادعا که ناوگان پهپادی تنها برای دفاع از امنیت اعراب ایجاد می‌شود، سعی دارند همه هزینه‌های آنر از جیب متحدانشان تامین کنند و طرح‌های خود را عملی کنند. زیرا آمریکا طرحهای کلان جهانی برای خود تعریف کرده که باید روی آنها سرمایه‌گذاری کند و با توجه به اینکه این کشور در حال حاضر در دو جبهه بزرگ با روسیه و چین در حال رقابت است و این دو رقیب را بزرگترین تهدید برای منافع ملی خود در جهان تعریف کرده، لذا قصد دارد همه توان خود را برای از بین بردن تهدیدات این دو غول قدرتمند مصروف کند.

آمریکا که می‌داند قدرت دریایی در خلیج فارس برای مقابله با تهدیدات پهپادی کارایی ندارد، لذا سعی دارد نیروهای دریایی خود را به سمت مرزهای چین انتقال دهد و به جای آن طرح پهپادی را در منطقه جایگزین کند. زیرا در مقابله با روسیه و چین، ناوهای هواپیمابر و ناوهای جنگی بیشتر کارایی دارند تا ناوگان پهپادی. لذا آمریکا نمی‌تواند در چند جبهه مختلف با رقبایش مقابله کند و باید بخشی از هزینه‌های این تقابل را از سوی متحدانش تامین کند.

مسئله دیگر این است که ایالات متحده می‌کوشد تا با ائتلاف‌سازی منطقه‌ای، مسیر همگرایی بین اعراب و رژیم صهیونیستی را نیز هموارتر کند. وارد کردن کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی در ائتلاف نظامی و همکاری‌ها در این عرصه به تدریج سبب می‌شود مسیر برای عادی سازی روابط بین دو طرف نیز فراهم شود و پروژه پهپادی می‌تواند حلقه وصل عبری-عربی در آینده باشد.

آیا با اقدام آمریکا ثبات در منطقه برقرار می‌شود؟

هر چند آمریکاییها بر این باورند که هر چه قدرت نظامی خود در منطقه را افزایش دهند و ائتلافها را تقویت کنند این مسئله سبب می‌شود ثبات در خاورمیانه برقرار شود اما تجربه نشان داده که حضور نظامی آمریکا در منطقه نتیجه عکس داده و بیش از آنکه صلح و ثبات را برقرار کند بیشتر ناامنی را به مردم منطقه هدیه داده است.

پهپادهای آمریکایی که قرار است در منطقه مستقر شوند، در سالهای اخیر جنایات زیادی را علیه کشورهای اسلامی مرتکب شده اند. آمریکا با استفاده از این پهپادها در یک دهه گذشته هزاران نفر از مردم سوریه، عراق، یمن و افغانستان و پاکستان و ... را به خاک و خون کشیده است. حتی چند سال پیش سازمانهای اطلاعاتی آمریکا به این مسئله اعتراف کردند که در زمان حضور تروریستها در عراق و سوریه، بیش از 600 غیرنظامی عراقی و سوری در حملات پهپادی آمریکا کشته شدند.

هر چند واشنگتن در سالهای اخیر با هدف قرار دادن تعدادی از سران گروه تروریستی داعش و القاعده سعی در مشروعیت بخشی به تجاوزات مکرر هوایی به حاکمیت سرزمینی کشورهای منطقه داشته است اما این حملات تنها در راستای تامین منافع واشنگتن بوده است و نه کمک به برقراری صلح و ثبات در منطقه. 

ناوگان پهپادی آمریکا هم مثل سایر طرحهای تنش‌زای این کشور برای ضربه زدن به ایران و محور مقاومت با شکست مواجه خواهد شد و نه تنها برای شیوخ خلج فارس امنیت به ارمغان نخواهد آورد بلکه به جای آن هزینه‌های گزافی را بر اعراب تحمیل خواهد کرد.